1. "Cuộc đời là bể khổ"
Khổ là một trong ba chân lý được thừa nhận như tiên đề của đạo Phật: Khổ, Vô thường và Vô ngã.(1)
Đời là khổ, điều này không thể chứng minh, không thể suy luận logic từ một chân lý nào có trước, mà chỉ có thể chiêm nghiệm từ thực tế, từ cái chuỗi nối tiếp nhau của sinh bệnh lão tử. Khổ không chỉ một đời, mà đời đời kiếp kiếp. Khổ tiếp nối khổ luân hồi không dứt.
Khổ không chỉ với người mà với muôn loài, với mọi chúng sinh. Và không chừng, nếu vạn vật có linh thì vạn vật cũng khổ.
2. Cuộc đời là một chuỗi cảm xúc.
Đời không chỉ có khổ, mà còn có sướng, có vui có buồn, có yêu có ghét... Đời là một chuỗi cảm xúc. Cho rằng cảm xúc tích cực là dương, tiêu cực là âm, thì tổng của chuỗi sẽ nghiêng về âm theo tiên đề(1). Cuộc đời sẽ hạnh phúc hơn khi tổng tiến dần về Không. Muốn vậy phải biết tiết chế cảm xúc, trì kiến tu tập. Về được tới Không là đã Niết bàn.
3. Cuộc đời là từng bước chân, là từng hơi thở. Giản đơn hơn cuộc đời chỉ vậy. Là ở đây lúc này, còn thở được thì thở, còn bước được thì bước, còn vui được thì vui. Quá khứ qua rồi, tương lai chưa tới. Mà chắc gì có tương lai? Vô thường vốn dĩ!
4. Bạn ơi, đời còn là gì, xin bạn một lời.
12/6/2025
.png)
.png)