CUỘC ĐỜI LÀ

   1. "Cuộc đời là bể khổ" 

    Khổ là một trong ba chân lý được thừa nhận như tiên đề của đạo Phật: Khổ, Vô thường và Vô ngã.(1)

   Đời là khổ, điều này không thể chứng minh, không thể suy luận logic từ một chân lý nào có trước, mà chỉ có thể chiêm nghiệm từ thực tế, từ cái chuỗi nối tiếp nhau của  sinh bệnh lão tử. Khổ không chỉ một đời, mà đời đời kiếp kiếp. Khổ tiếp nối khổ luân hồi không dứt.

   Khổ không chỉ với người mà với muôn loài, với mọi chúng sinh. Và không chừng, nếu vạn vật có linh thì vạn vật cũng khổ. 

  2. Cuộc đời là một chuỗi cảm xúc.

  Đời không chỉ có khổ, mà còn có sướng, có vui có buồn, có yêu có ghét... Đời là một chuỗi cảm xúc. Cho rằng cảm xúc tích cực là dương, tiêu cực là âm, thì tổng của chuỗi sẽ nghiêng về âm theo tiên đề(1). Cuộc đời sẽ hạnh phúc hơn khi tổng tiến dần về Không. Muốn vậy phải biết tiết chế cảm xúc, trì kiến tu tập. Về được tới Không là đã Niết bàn.

  3. Cuộc đời là một cuộc chơi lớn. Chơi với chính thân mình: chạy nhảy hót ca... Chơi với tâm: thơ văn lãng đãng... Chơi với viên phấn đứng bảng cùng trò giải toán, chơi với cái cưa cái đục chế tác gỗ lũa, với cái cuốc cái cào trong mảnh vườn con, Chơi với ván cờ quả bóng, với mưa gió trăng sao... Với người thân bè bạn...

4. Cuộc đời là  từng bước chân, là từng hơi thở. Giản đơn hơn cuộc đời chỉ vậy. Là ở đây lúc này, còn thở được thì thở, còn bước được thì bước, còn vui được thì vui. Quá khứ qua rồi, tương lai chưa tới. Vô thường vốn dĩ!

   5. Cuộc đời là hàm với biến thời gian cùng bao nhiêu tham số và vô vàn những bài toán con liên tục phát sinh. Đời có tập xác định, may thì trăm năm, rủi thì đành chịu; Đời có miền giá trị, có chiều biến thiên, có lúc lên đỉnh, có khi xuống đáy. Chỉ tiếc là chẳng mấy ai khảo sát hàm số chính mình, mà thường để mặc nó trôi theo biến...

 6. Cuộc đời là chuỗi thời gian. Khi vui qua nhanh, khi buồn đằng đẵng. Chớp mắt đã trăm năm. Đời là ta, ta là đời. Ngoài kia dẫu mênh mông dài lâu cách mấy thì đời cũng chỉ là một khoảnh nhỏ mà ta nhận biết mà thôi.

                                                                          12/6/2025