BUỔI LIÊN HOAN

      Người ta đã chuẩn bị cho buổi liên hoan này từ hơn một tuần, vậy mà đến giờ này vẫn chưa đâu vào đâu. Hai giờ chiều, trời nắng oi ả. không ai muốn đâm đầu vào bếp. Vào đấy thì mồ hô mồ kê, nước mắt nước mũi cứ tuôn ra như suối. Đến bữa, xong đâu vào đấy còn ăn uống thế nào được nữa. Chỉ có mấy anh đi ra đi vô, mấy ông tiếp khách và mấy ông khách đến muộn là ngon miệng hơn cả. Ai cũng biết vậy, nên ai cũng muốn đi ra đi vào, uống chén nước, hút điếu thuốc và chào xã giao đôi lời với khách.
     Hai con chó được trói kỹ nằm ở góc bếp rướn cặp mắt đau khổ nhìn ông đi qua, nhìn bà đi lại như vàn nài: có giết thì giết nhanh đi, chứ nỡ đâu trói hoài như vậy. Hồi sáng nó còn kêu còn sủa. Giờ thì nó nằm rên ư ử. Chắc là nó muốn nói một điều gì. Khi sủa là nó đang ức, đang chửi cái giống người tàn bạo. Khi kêu ăng ẳng là nó muốn cho trời đất biết nỗi oan ức khôn cùng của nó. Một đời nó trung thành với chủ: khi chủ đi nó lưu luyến tiễn chân, lúc chủ về nó mừng rỡ vẫy đuôi chào đón, đêm hôm khuya khoắt nó thức canh cho chủ yên lòng... Giờ nó rên ư ử là nó xót xa cho thân phận của mình. Kể cũng tội, cặp mắt của nó hết nhìn theo người này sang người khác mỗi khi có ai đó ngang qua. Nhưng mà có ai hiểu ngôn ngữ của nó, càng không ai nhìn đến nó. Trong khi ai cũng nhớ câu: "Chết ba tiếng trống, sống miếng dồi chó".
     Dồi chó mà ngon đến vậy thì rồi, cuối cùng lời rên rỉ khẩn cầu của hai con chó cũng được chấp nhận. Khoảng sáu giờ chiều tất cả đã được bày lên bàn. Thịt nấu nhựa mận, thịt hấp, lòng chay thái, dồi nướng cắt khúc, rau xào, rau thơm cùng một lúc bốc mùi ngậy lên. Nổi bật nhất là mùi đặc trưng của thịt chó gồm hỗn hợp riềng, sả, lá tắt, ruốc, mắm, mật, mẻ. Rồi mùi mỡ cháy, mùi húng lìu, rồi tỏi, lạc rang, rồi húng chó lá mơ...chẳng biết nói thế nào.
      Mọi người đã tề tựu quanh mấy chiếc bàn, trừ vài người kỹ tính đang đợi đi mời. Trong khi tưởng như mọi người đang ngây ngất và lo nuốt nước bọt, thì bỗng có mấy tiếng dửng dưng gọn lỏn buông ra: Hơi mặn! Ai nấy sực tỉnh. Hơi mặn! Trời đất!
     Vài người sốt ruột gõ bát inh ỏi trong khi thủ trưởng tuyên bố lí do. Cũng trong khi đó người ta tranh thủ mở nút các chai rượu và rót sẵn ra bát, (trừ mâm khách có chén). Không ai nghe ra thủ trưởng nói gì. Dưới này có vị đã la lên: Mặn thật! như để khẳng định cái ông gì ban nãy có cái mũi thính thật, và cũng là để tuyên bố: Bắt đầu!
     Phòng tiệc lặng đi một lúc. ở đây không có thủ tục nâng cốc chúc mừng, hay cạn chén mừng...Chẳng gì cả. Của ai nấy uống. Để nhắm với rượu cần có món ngon, khi giọt rượu cuối cùng vào cổ thì miếng dồi chó cuối cùng rời đĩa.
     Mấy con chó cắn nhau ầm ĩ ngay dưới gậm bàn khi khúc xương đầu tiên được thả xuống. Rồi nhiều khúc xương khác... cho đến khi da cũng được thả xuống thì một ông khách hốt hoảng la lên bởi hai con chó tranh nhau miếng da đớp phải gấu quần. Phía bàn khách có tiếng mắng chó của chủ. Phía bàn chủ vẫn im lặng, đêu đặn, thịt từ đĩa đi lên mồm, từ mồm trôi xuống cổ, từ cổ rơi vào dạ dày. Ở đó càng lặng lẽ hơn, nó được nhào bóp, được tiêu hóa, được thấm qua ruột vào máu. Máu lên mặt cùng với rượu. mặt ông này thì đỏ gay, mặt ông kia thì tái mét.
     Hình như có người say. Bắt đầu say. Say thì phải nói. Người say nói, người say hưởng ứng. Người say đưa ra cái thuyết:
    _ Trong giống chó có hai loại. Một loại không ăn thịt chó, thì hẳn là chó; một loại ăn thịt chó, thì gọi là má. 
     Người say tranh cãi. Họ không có ý xác minh định nghĩa trên đây có hợp logic hay không, mà họ muốn khẳng định rằng mấy con dưới gậm bàn đích thị là má, còn mấy con mà họ vừa chén thì hẳn là chó. Chó không ăn thịt chó thì chó vẫn có cái gì đó trong sạch và cao quý hơn má. Con người phải ăn thứ trong sạch, chúng ta chỉ ăn thịt chó chứ không ăn thịt má. (Nói vậy thôi, sáng mai tỉnh rượu, chẳng có con nào được gọi là má, kể cả mấy con dưới gậm bàn. Tất cả đều là chó, con nào cũng trong sạch, con nào cũng có thể cho thứ dồi mà người sống chưa được ăn thì ân hận trọn đời).
     Bữa liên hoan cứ thế tiếp tục, khi thăng khi trầm, cho đến khi ngưng hẳn. Nghĩa là khi vị nào vị nấy đều phải vịn vào thành bàn mà đứng dậy. Mồm mép vị nào cũng bóng nhẫy. Hơi thở vị nào cũng sực nức những rượu và mồ hôi vị nào cũng có mùi đặc trưng của thịt chó.
     Đến lúc này không còn ai nhớ ra lúc nãy thủ trưởng tuyên bố những gì. Nghe đâu bổi liên hoan này có đến ba mục địch, năm ý nghĩa. Tôi cũng là người trong cuộc, lại là chủ nhà nữa, mà bóp óc nghĩ mãi không biết ba mục đích năm ý nghĩa là gồm những thứ gì. Chứ mà tôi biết chắc buổi liên hoan này có hai con chó, mấy chai rượu, cùng vài ba chục vị ngồi ăn trên bàn không kể mấy con má gặm xương dưới đất.

     Tìm trong bản nháp QP 1974.