MẦN CHI CÓ

        Thủa đi học, nghe câu "Làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu" quả thực không sao hiểu nổi. Không dám nói với thầy, chỉ nói trong đám bạn: - mần chi có. Rồi cãi nhau. Chúng nó đông. Mình thua.

      Cái sự thua này ấm ức mãi. Sao phi lý như thế mà người ta vẫn tin?
     Thế rồi một hôm chợt ngộ: Ồ, thì ra câu ấy không có chủ ngữ. Ai làm, ai hưởng còn chưa biết thì bàn đúng sai sao được?. Không đúng với anh, với tôi, với nhiều người, nhưng biết đâu lại đúng cho ai đó. 

       Ví như, cái ăn là nhu cầu tối thiểu. Miếng ăn có lúc còn được coi là miếng nhục. Thế mà có một thời, theo kiểu tàu xì, tồn tại chế độ đại táo, trung táo, tiểu táo và cả đặc táo nữa. Khi đã phân biệt đối xử, khi mà "máu ở chiến trường, (nhưng) hoa ở đây" thì gì mà những kẻ đang hưởng đặc ân chẳng tin rằng "hưởng theo nhu cầu" là có thật.

      Hết chiến tranh, ra thủ đô nghe được mấy câu:
"Tông đản là của vua quan
Nhà thờ là của trung gian nịnh thần

Đồng xuân là của thương nhân.

Vỉa hè là của nhân dân anh hùng."

     Ô! thì ra đăc quyền đặc lợi là có thật. Cho nên người được hưởng họ lại càng tin.
    Rồi tới sau này, ngồi đáy giếng, nghe nói các quan chức phần đông là thái tử đảng, toàn CCCCC. Thế thì người ta tin tưởng "làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu" là đúng rồi. Quá đúng!.

    Thế, mình thua là phải. Nhưng mình chỉ thua chứ không sai. Không sai bởi mình cứ tưởng câu "kinh thánh" ấy là dành cho tất cả mọi người, nên mình mới nói: 

   -Mần chi có.