"Thời tôi sống có rất nhiều câu hỏi
Câu trả lời thật không dễ dàng chi"
Nguyễn Trọng Tạo .
1. Gần ba chục năm trước, bạn tôi mời bạn bè cùng lớp phổ thông tới dự buổi bảo vệ luân án phó tiến sĩ chuyên nghành xây dựng đảng. Căn phòng không lớn lắm, không khí nhẹ nhàng thân mật. Chúng tôi yên lặng nghe thuyết trình, đánh giá, những câu hỏi phản biện và trả lời bảo vệ. Tất cả đều êm đẹp trôi chảy.
Người đặt câu hỏi cuôi cùng là ông trưởng ban lý luận T.Ư:
- Anh có thể trả lời ngay bây giờ, hoặc không, để sau cũng được. Anh hãy cho biết Đảng ta đã thực sự có hay chưa một hệ thống lý luận về xây dựng đảng?
Cả phòng im phắc. Câu hỏi quá khó. Chúng tôi hồi hộp, lo lắng. Nhưng bạn tôi đã bình tĩnh đứng lên trả lời rành rọt:
- Bằng thắng lợi vẻ vang dành được chính quyền về tay công nông, bằng những chiến thắng lẫy lừng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, bằng những thành tựu to lớn trong công cuộc xây dựng CNXH dưới sự lãnh đạo của Đảng, chứng tỏ Đảng ta đã có hệ thống lý luận vững chắc về xây dựng đảng và đường lối CM.
Trả lời rất thông minh, bạn tôi đã được mọi người vỗ tay tán thưởng. Hội đồng biểu quyết chấm luận văn xuất sắc.
Trong cuộc liên hoan tiếp đó, chúng tôi quây lại chúc mừng. Bạn tôi khiêm tốn nói: Phó tiến sĩ (PTS) gì đâu, chỉ là phun thuốc sâu thôi. Cả bọn cười vui.
2. Lứa chúng tôi nghĩ hưu lâu rồi, bạn tôi cũng vậy. Gặp nhau bạn bảo: May mà mình tránh được danh vọng, chức quyền, tiền bạc. Thanh thản sống cuối đời. Rồi bạn hóm hỉnh cười.
Tôi chợt nghĩ: Giá như ông trưởng ban lý luận ngày xưa, lại hỏi bạn tôi vào chính lúc này, vẫn câu hỏi cũ, thì bạn tôi sẽ trả lời thế nào? Rất có thể, với cách lập luận cũ, bạn tôi sẽ nói:
- Bằng những sai lầm của quan liêu bao cấp trì trệ, hay của chủ quan nóng vội duy ý chí. Bằng những biểu hiện thoái hóa biến chất và tham nhũng ở khắp mọi cấp mọi nơi trong đảng. Bằng việc có cả một bầy sâu ăn không từ một thứ gì, bằng việc ta tự đánh ta trong nội bộ, và việc lúng túng không biết trăm năm sau đã có... chứng tỏ...
Bạn tôi dừng lại đó, cười gượng, rồi quay đi. Chắc là bạn tôi ngại. Vì nếu bạn nói ra hết thì lại một lần nữa phun thuốc sâu. Lần này mà phun thì có khối sâu con, sâu bự sẽ chết.
3. Một ngày mát trời, không phải ông trưởng ban lý luận mà là thằng ất ơ nào đó bất ngờ nêu câu hỏi:
- Anh nghĩ sao về những người vô sản đã được giải phóng khỏi sự áp bức bóc lột của tư sản địa chủ, mà nay lại lũ lượt đi làm thuê cho bọn giãy chết?
- Anh nghĩ sao về việc lót ổ đón đại bàng và trải thảm đỏ cho đầu tư của tư bản nước ngoài, vốn là kẻ thù giai cấp không đội trời chung?
- Anh nghĩ sao về làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu? Về đại đồng thế giới?
Thấy bạn ậm ờ, nó nói, y như lời ông trưởng ban:
- Anh có thể trả lời ngay lúc này, nếu không, để sau cũng được.
4. Có thể còn những câu hỏi khác. Toàn những câu khó. Cần một luận văn phun thuốc sâu cho mỗi câu hỏi ấy. Bạn tôi nghỉ hưu rồi không làm nữa, thì biết tìm ai? Những câu hỏi ấy, nếu không ai trả lời thì biết làm sao? Ai chịu?
Đang ngắc ngứa, bỗng nhiên từ trời cao vọng xuống một câu xanh rờn:
- Dân chọn sai thì dân chịu. chứ còn ai vào đây!
20/11/2023.
-
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét